W gabinecie mam Pacjenta z depresją, pierwszą w życiu. Który SSRI wybrać? Escitalopram czy sertralinę – to najczęstszy dylemat. Analizujemy najbardziej dotkliwe objawy, choroby fizyczne Pacjenta (cukrzyca, choroby serca itd.), inne leki i suplementy, które przyjmuje. Oczywiście ważna jest też płeć i wiek. Czy Pacjent otrzymuje wsparcie od bliskich, ma poczucie bezpieczeństwa. Wreszcie zasoby psychiczne.
Gdzie i jak działa escitalopram?
Escitalopram sprawdza się zarówno w depresji, jak i zaburzeniach lękowych (zaburzeniu lękowym uogólnionym, atakach lęku panicznego, zaburzeniu obsesyjno-kompulsyjnym, fobii społecznej). To wszystko dzięki podnoszeniu poziomu serotoniny, hormonu szczęścia (i spokoju). Escitalopram jest lekiem bardzo dobrym, ale nie dla każdego. Poznaj jego zalety i wady.
Który SSRI wybrać? Niewątpliwe zalety escitalopramu:
(+) kiedy zaczyna działać? Miła niespodzianka. Escitalopram daje pierwsze oznaki poprawy już po 10-14, a u szczęśliwców po 7 dniach. To szybko? Tak, inne antydepresanty zaczynają działać po 3-4 (czasem 6-8) tygodniach;
(+) w depresji najczęściej wystarcza dawka 10 mg. W razie braku poprawy można ją zwiększyć do 15 lub 20 mg;
(+) ma mało działań niepożądanych. Czego możesz się spodziewać? Co najwyżej przemijających w ciągu maksymalnie 1-2 tygodni: suchości w jamie ustnej/nudności, bezsenności lub senności, pocenia się, bóli głowy, ziewania, biegunki;
(+) jak escitalopram działa na serce? Escitalopram, który stosowano u osób po zawale, wpływał pozytywnie i na nastrój, i na działanie serca. Ale (czytaj w wadach)…
(+) czy możesz prowadzić auto? Zasadniczo tak. Dobrze jednak, żebyś przez kilka dni nie prowadził, tylko obserwował swoją koncentrację. Po tym czasie zdecyduj, czy jazda samochodem jest bezpieczna.
(+) escitalopram a tycie? Mało prawdopodobne. Na początku kuracji możesz co prawda stracić apetyt i kilka kilogramów. Z czasem i apetyt, i waga wrócą do normy;
(+) escitalopram na przedwczesny wytrysk? Jako korekta tego objawu stosuje się dawki 5 do 10 mg na co najmniej 1 godzinę przed stosunkiem;
(+) escitalopram podawany rano polepsza jakość snu;
(+) escitalopram rzadko wchodzi w interakcje. To daje zielone światło dla kombinacji lekowych;
(+) escitalopram jest wygodny w stosowaniu. Przyjmuj go raz dziennie, z posiłkiem lub niezależnie od niego. Klasycznie zaleca się poranek, u osób, które odczuwają senność, przesuwamy lek na wieczór;
(+) bupropion i escitalopram? W teorii petarda, taki zestaw ma działanie na noradrenalinę i dopaminę (bupropion) oraz serotoninę (to escitalopram). To dobry pomysł, gdy Pacjent skarży się na spłaszczenie emocji po escitalopramie, apatię lub problemy ze skupieniem;
(+) w leczeniu OCD (zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego) escitalopram dobrze sprawdza się w połączeniu z lekami antypsychotycznymi (np. risperidonem, arypiprazolem)
(+) escitalopram można stosować w ciąży i w trakcie karmienia piersią; https://www.nhs.uk/medicines/escitalopram/pregnancy-breastfeeding-and-fertility-while-taking-escitalopram/
(+) escitalopram w połączeniu z estrogenem to skuteczny zestaw dla kobiet cierpiących na depresję po menopauzie.
Escitalopram ma sporo zalet, czy równie dużo wad? Zobacz sam(a).
Ważne pytanie – który SSRI wybrać, żeby było bezpieczne?
Wady escitalopramu to interakcje i przeciwwskazania:
(-) interakcje z tryptanami (lekami na migrenę), tramadolem (lekiem przeciwbólowym) i lekami z grupy NLPZ (niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi) np. ibuprofenem, aspiryną. Te ostatnie zmniejszają skuteczność escitalopramu;
(-) escitalopram nie powinien być stosowany u osób chorujących na padaczkę. Może nawet spowodować atak;
(-) u osób z zaburzeniami rytmu serca, może pogłębić problem;
(-) chorujesz na jaskrę? Escitalopram może podnieść ciśnienie wewnątrz gałki ocznej i pogorszyć stan oczu;
(-) kontrolowanie cukrzycy może być trudniejsze, dlatego zastosowanie naszego bohatera powinno być ostrożne, zwłaszcza w pierwszych tygodniach kuracji;
(-) escitalopram może powodować problemy z libido lub erekcją. Jest to jednak mniej prawdopodobne niż po pozostałych lekach z grupy SSRI;
(-) u osób w starszym wieku niekiedy dochodzi do SIADH. Pod tym skrótem kryje się zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny. Po ludzku to bóle głowy, nudności i apatia, które pojawiają się na skutek zmniejszenia poziomu sodu we krwi. Brak szybkiej reakcji może prowadzić do śpiączki, a nawet śmierci. Leczenie nie jest trudne. To ograniczenie spożycia płynów, a u bardziej chorych Pacjentów – zwiększenie spożycia sodu;
(-) escitalopram z alkoholem? Nie obserwowano interakcji z alkoholem, nie zaleca się jednak jego spożywania podczas leczenia escitalopramem; https://indeks.mp.pl/leki/desc.php.html?id=1792
(-) palenie marihuany przy jednoczesnym stosowaniu escitalopramu spowoduje przyspieszone bicie serca oraz senność. Nie przyjmuj też metadonu, kokainy, LSD, ecstasy – takie połączenie jest groźne dla życia;
(-) czasami Pacjenci zgłaszają się na wizytę i mówią, że przyjmują dziurawiec. Jeśli decydujemy się na kurację escitalopramem, trzeba będzie go odstawić. Inaczej działania niepożądane są murowane.
Kuracja escitalopramem dobiega końca i czas go odstawić. Dowiedz się, jak to zrobić z głową.
Escitalopram – jak odstawić?
Przychodzi moment, kiedy rezygnujemy z leków, np. po 6-12 miesiącach udanej kuracji depresji escitalopramem. Jak go odstawić? Co źródło, to inna odpowiedź. Od odstawienia z dnia na dzień, przez zmniejszanie dawki o 50% co 3 dni, po proces rozciągający się na 6 tygodni. Myślę, że zmniejszanie dawki o połowę co 2-3 tygodnie to kompromis i bezpieczny, i lepiej odbierany przez moich Pacjentów.
Pomimo powolnego odstawiania (a tym bardziej z dnia na dzień) niekiedy pojawiają się objawy odstawienne leków:
- zawroty głowy;
- niepokój;
- uczucie mrowienia w rękach i stopach;
- bezsenność;
- bóle głowy.
Nie oznaczają nawrotu. Niekiedy wystarczy na chwilę wrócić do poprzedniej dawki i po kilku dniach kontynuować proces odstawiania.
Na pytanie, który SSRI wybrać, odpowiedź nie jest prosta. Escitalopram czy sertralinę? A może fluoksetynę bądź citalopram? Fluwoksaminę? Każdy z leków jest dobry, ale nie dla każdego. W momencie, gdy stosujemy podejście biopsychospołeczne, odpowiedź staje się bliższa. Co to znaczy biopsychospołeczne? Bio- to historia rodzinna chorób psychicznych, używki, poziom neuroprzekaźników. Psycho- to osobowość, społeczne z kolei to m.in. wsparcie od bliskich, bezpieczeństwo finansowe.
